نقش فرهنگ در توسعه گردشگری روستایی.

مقاله - نقش فرهنگ در توسعه گردشگری روستایی

عامل فرهنگ و نقش آن در توسعه گردشگری روستایی

    گردشگری از پدیده های مهم اوائل قرن بیستم است، به عنوان یکی از منابع مهم اقتصادی و عاملی موثر در توسعه فرهنگی ، اجتماعی و اقتصادی جوامع انسانی محسوب می گردد. گردشگری روستایی گرایشی نوین در گردشگری می باشد. امروزه گردشگری روستایی به عنوان یک راهبرد می تواند با برنامه ریزی اصولی و شناسایی مزیت ها و محدودیت های گردشگری روستایی، نقش موثری در توسعه و تنوع بخشی به اقتصاد منطقه بر عهده داشته باشد. اما انچه در کشور ما به عنوان پتانسل و محدودیت ها مورد مطالعه قرار می گیرد یا گرفته است صرفاً به عامل فیزیکی و چشم اندازهای طبیعی پرداخته و کمتر به نقش و عامل فرهنگ چه در سطح مردم منطقه و چه از طرف گردشگران پرداخته اند. در این مقاله کوشش می شود تا نشان داده شود که چگونه عامل فرهنگ بالای یک روستا به عنوان یک محرک قوی در توسعه گردشگری عمل خواهد کرد و بر عکس آن نیز صادق است یعنی اگر منطقه ای همه پتانسیل های یک منطقه نمونه گردشگری را داشته باشد ولی از عامل فرهنگ تهی باشد چگونه روند توسعه  در انجا کند شده و حتی بعضی مواقع نتایج منفی هم می دهد.

  بارها و بارها شنیده‌ایم که امروزه گردشگری به یک صنعت تبدیل شده است و بسیاری از کشورهای دنیا سال‌ها است که روی این مسئله سرمایه‌گذاری می‌کنند. درست است که جذب گردشگر و تبلیغات؛ نقش زیادی در این زمینه دارد اما باید این مسئله را نیز از یاد نبریم که با ورود گردشگر و تبلیغات نمی‌توان به سودآور بودن این رشته اکتفا کرد زیرا آنچه درنهایت اهمیت دارد پایداربودن این روند است. با آنکه رسانه‌ها به ابزار قدرتمندی برای معرفی جاذبه‌ها تبدیل شده‌اند اما همچنان تبلیغات فردی و جهانگردانی که از یک منطقه بازدید کرده‌اند، یکی از روش‌های تاثیرگذار در ایجاد علاقه افراد دیگر برای دیدن منطقه است. تنها توشه‌ای که یک گردشگر از سفر به یک منطقه همواره با خود همراه دارد، خاطره است و اگر این خاطرات برای او خوشایند باشند، اطرافیانش را برای سفر ترغیب می‌کند. به همین دلیل یکی از ضرورت‌های گردشگری، آموزش بخش‌های مرتبط با گردشگران است تا بتوانند با رفتاری اصولی و منسجم خاطره زیبایی را در ذهن مسافران ایجاد کنند. بااین‌حال بنظر می‌رسد، بسیاری از کسانی که در ارتباط مستقیم با گردشگران هستند آموزش‌های درستی ندیده‌اند زیرا مراکزی که برای این کار وجود داشته باشد، آنچنان کم و فاقد تاثیرگذاری لازم هستند که به نوعی می‌توان گفت که مرکزی استاندارد و واحد وجود ندارد

   جان سخن این است که اگر گردشگری روستایی به نحوی مناسب و برنامه ریزی شده و منطبق با معیار های انسانی و فرهنگی مدیریت گردد می تواند محرکی در فرایند توسعه یافتگی و حصول به پایداری توسعه در نواحی روستایی و نیز پایداری جوامع محلی در کلیه زیر شاخه های اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی و همچنین خود فعالیت گردشگری باشد. ﮔﺮدﺷﮕﺮی پیش از آﻧﻜﻪ ﻳﻚ ﺻﻨﻌﺖ وﻓﻌﺎﻟﻴﺖ اﻗﺘـﺼﺎدی ﺑﺎﺷـﺪ،ﭘﺪﻳﺪه ای ﻓﺮﻫﻨﮕـﻲ ‫اﺳﺖ و ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﻲ در اﻳﺠﺎد ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ اﻳﻔﺎ ﻣﻲﻛﻴﺪ.ﻓﺮﻫﻨﮓ ﮔﺮدﺷﮕﺮ وﻣﻴﺰﺑﺎن در ﻣﺤﻴﻄـﻲ ﺑـﻪ ﻧـﺎم ﻣﻘـﺼﺪ ‫ﺑﻄﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ وﺑﻼواﺳﻄﻪ ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد.ﺑﻬﺮه ﺑﺮداری ﺻﺤﻴﺢ از اﻳﻦﺗﻌﺎﻣﻞ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ توسعه اقتصادی برای ساکنین و همچنین موجب جذب بیشتر گردشگران به عنوان محلی امن برای گذران اوقات فراقت عمل خواهد کرد . در ضمن به جای هزینه های سنگین تبلیغاتی در صدا و سیما ، اینترنت و نصب پارچه و بنر در مکان های مختلف می توان از ارزان ترین شیوه تبلیغات که توسط خود گردشگران صورت می گیرد بهره گرفت اما نکته ای که دغدغه من را برای نگارش این سطور در پی داشته است در همین نکته مهم نهفته است. بنابراین ، نکاتی که در ادامه مقاله مطرح خواهد شد بخشی از حقایقی است که لازم می دانم در اینجا مطرح کنم تا شاید تلنگری بر مسئولین و مردم منطقه لاویج باشد .

  از ابتدای ایجاد وبلاگ لاویج هدفم جز انتشار مطالبی در زمینه تاریخ ، فرهنگ ، جغرافیا ، و تصاویری از طبیعت واقعاً بکر و زیبای این خطه نبوده است و این در حالی بود که از همان سال ها نیز در جریان مشکلات زیر ساختی، کمبود امکانات و مشکلات فرهنگی منطقه بوده ام و در نشست های خصوصی با دوستان و اشنایان همیشه از مهم ترین محورهای بحث من بوده است این را کسانی که با من برخورد داشته اند می توانند به خوبی تایید کنند. اما چند ماهی است که پیام هایی توسط بازدید کنندگان سایت به کامنت وبلاگ فرستاده می شود که زیبنده مردم منطقه نیست. خوشبختانه یا متاسفانه بنده بعد از تایید مطالب به انتشار انها اقدام می کنم . و همین امر مرا بر آن داشت تا با انتشار این مطالب در وبلاگ به کسانی که هنوز هم نیم نگاهی به لاویج و محیط آن دارند و در جهت رشد و توسعه منطقه تلاش می کنند فعالیت های خود را به این زمینه ها نیز معطوف دارند.

  روحیات و رفتارهای مردم منطقه لاویج از نظر مهمان نوازی و روابط گرم و صمیمانه در نوع خود کم نظیر است . شاید عده ای بگویند که چون خودم اهل لاویج هستم باید اینگونه از انجا تعریف کنم ولی شاهد مدعای من گردشگرانی هستند که مدت بیشتری در منطقه اقامت دارند و یا دارای خانه و ویلا هستند. چرا که از معدود مناطقی است که اهالی با صفای آن بسیار زودتر از انچه که فکرش را هم بکنید با مهمانان و گردشگران صمیمی می شوند که معمولا با توجه به فرهنگ محافظه کاری که در روستا ها حاکم است این اتفاق در هر منطقه روستایی اتفاق نمی افتد و  همچنین از هیچ چیز برای امنیت و راحتی مهمان خود دریغ نمی کنند. اما متاسفانه عده اندکی از مردم که واقعاً در حد بسیار کمی هم هستند موجبات ازار و اذیت گردشگران می شوند و  به اعتبار و ابرو مردم منطقه لطمعه سنگین و جبران ناپذیری می زنند.

 و همین امر باعث می شود تا برخی از گردشگرانی هم که در منطقه مورد بی مهری و بی احترامی عده ای انگشت شمار از مردم منطقه مواجه می شوند از فضای مجازی اینترنت استفاده کرده و تجربه های خود از مدت اقامت خود در منطقه را خودشان منتشر می کنند. از همین جا به کسانی که دغدغه خاک لاویج ، فرهنگ لاویج ، تاریخ لاویج و در نهایت رشد و توسعه گردشگری لاویج را دارند گوشزد می کنم که حرکت خاصی برای فرهنگ سازی مردم منطقه در نحوه برخورد با مهممانان و گردشگران انجام دهید که فردا دیر است. زیرا هر کدام از این گردشگران که در منطقه تجربه منفی داشته باشند به عنوان ضد تبلیغ عمل کرده و در نهایت موجب ضرر و خسران منطقه خواهد شد. امروز فردی در سایتی مطالبی خلاف روحیات و فرهنگ مردم منطقه درج می کند و اگر به فکر چاره ای برای آن نباشیم فردا صدها و هزاران سایت و وبلاگ به انتشار این گونه مطالب اقدام می کنند. روی سخنم فقط و فقط با کسانی است که دغدغه منطقه لاویج را دارند اعم از فرهنگیان یا کسانی که خود را متعصب به منطقه و تاریخ آن می دانند.  تا به حال چند سمینار و همایش در سطح منطقه برای ترویج فرهنگ گردشگری ارائه شده است تا به حال چند کتاب برای رشد و اعتلای فرهنگ بومی منطقه انتشار یافته است تا به حال چه کسی به انتشار کتابچه هایی در سطح مدارس در زمینه فرهنگ توریسم در منطقه لاویج اقدام کرده است و......

کارهایی که می تواند در این زمینه صورت گیرد : 1- برگزاری همایش در زمینه توریسم روستایی و دعوت از صاحبنظران و اندیشمندان این رشته 2- برگزاری سمینارهای متعدد در زمینه راهکارهای تقویت فرهنگ توریسم 3- انتشار کتاب و کتابچه در سطح منطقه در زمینه ارتباط بین فرهنگ توریسم و توسعه آن 4- نصب تابلوها ، پارچه ها و بنر هایی در زمینه منشور اخلاقی ساکنین و گردشگران 5- ایجاد نشست هایی بین مسئولین ، نیروی انتظامی و معتمدین محلی برای ارائه راهکارهای توسعه اخلاق گردشگری و6- اموزش نحوه رفتار صحیح با گردشگران به متصدیان هتل ها ، سوئیت ها ، رستوران ها و دیگر اماکن توریستی .....

از دانشجویان، فرهنگیان ، جوانان دوستدار لاویج و همچنین قشر های مرفه و کسانی که از رشد توریسم در منطقه بیشتر از همه منتفع می شوند و همچنین NGO هایی که در سطح منطقه فعالیت دارند عاجزانه خواهش می کنم پیگیری این امور را در راس کارهایی خود قرار دهند.

  و در نهایت ،گردشگری روستایی می تواند سهمی در متنوع سازی اقتصادی و توسعه پایدار داشته باشد و با ایجاد اشتغال و درآمد موجب توسعه مناطق توسعه نیافته گردد و اگر چه مشاغل مربوط به این صنعت خیلی تخصصی و پر درآمد نیستند، منافع بسیاری را نصیب روستاییان می کند. گردشگران برای اقامت، خرید کالاهای محلی و خدمات پول پرداخت می کنند. این پولها در فعالیتهای محلی جریان می یابد و موجب تحرک روستاییان در برآوردن نیازهای بازدیدکنندگان می شود. گردشگری روستایی با ایجاد اشتغال، افزایش سطوح درآمد، متنوع سازی فعالیتهای اقتصادی، افزایش سطح آگاهیهای اجتماعی و ایجاد روابط اجتماعی گسترده بین جامعه میزبان و میهمان به حفاظت از میراث فرهنگی و محیط زیست طبیعی کمک کرده و با جلوگیری از مهاجرت بی رویه و بهینه سازی بهره برداری از زمین به توسعه روستایی پایدارکمک می کند. بنابر این از این فرصت پیش امده باید نهایت استفاده را برد

                                                       با ارزوی منطقه ای زیباتر و آبادتر

 منبع:وبلاگ لاویج