شهرستان نور وجاذبه های آن

شهرستان نور یکی از شهرستانهای استان مازندران ایران است. این شهرستان درمرکز استان واقع شده است و مرکز آن شهر نور است. نور یکی از قدیمی ترین نواحی شهرنشین طبرستان ( مازندران کنونی ) بوده که به گواهی تاریخ ، رستمدار نام داشته است . تمیشه نام پایتخت بخش ساحلی حکومت رویان بوده که بنای کنونی شهر نور بر آن قرار دارد . نام دیگر قدیمی آن که حتی ساکنان کنونی آن نیز گهگاه به جای نور به کار میبرند ، سولده است . نام کنونی نور از رودخانه نور گرفته شده که از کوههای البرز سرچشمه میگیرد و به رود هراز میپیوندد.

 تقسیمات کشوری

این شهرستان دارای سه بخش مرکزی ، بلده و چمستان میباشد . بخش مرکزی شامل شهرهای نور ( مرکز شهرستان ) ، رویان ( علمده )و ایزدشهر می باشد و از روستاهای مهم آن رستم رود ، تاشکوه علیا و سفلی است . بخش چمستان به مرکزیت شهری به همین نام که در فاصله ۱۵ کیلومتری جنوب شرقی نور ، در مجاورت شهرستان آمل قرار دارد . بخش بلده نیز به مرکزیت شهری قدیمی به همین نام در ۸۵ کیلومتری جنوب شهر نور قرار دارد و پل ارتباطی میان دو جاده مهم هراز و چالوس است .

• بخش بلده
  • دهستان اوزرود
  • دهستان تتارستاق
  • دهستان شیخ فضل اله نوری

شهرها: بلده

• بخش چمستان
  • دهستان لاویج
  • دهستان میانرود
  • دهستان ناتل رستاق

شهرها: چمستان

• بخش مرکزی شهرستان نور
  • دهستان میان بند
  • دهستان ناتل کنار سفلی
  • دهستان ناتل کنار علیا

شهرها: نور، رویان و ایزدشهر.

گردشگری

مناطق دیدنی این شهرستان شامل : ۱) پارک جنگلی شهر نور ( مهندس سعیدی ) ۲) سواحل زیبا و پلاژ تفریحی در نور ، رویان و ایزدشهر ۳) قلعه پولاد بلده ۴) خانه نیما یوشیج در یوش بلده ۵) پارک جنگلی و چشمه کشپل چمستان ۶) آبشار آب پری رویان ۷) روستای پیمط ۸) آب گرم و جنگل لاویج ۹) هتل نارنجستان میباشد و همچنین یکی از روستاهای اطراف پارک جنگلی و چشمه کشپل چمستان به نام " سلیا کتی " میباشد .

شهرستان نور با 2675 کیلومتر مربع وسعت حدود 3/11 در صد کل مساحت استان را به خود اختصاص داده است

       شهرستان نور در غرب استان قرار گرفته و واز شمال به دریای خزر از مشرق به شهرستان های آمل و محمود آباد از جنوب به رشته کوههای البرز و شهرستان آمل و استان تهران و از مغرب به شهرستانهای نوشهر و چالوس محدود میشود

این شهرستان دارای 5 شهر (نور،بلده ،رویان،چمستان،ایزدشهر) 3 بخش ( مرکزی،بلده، چمستان) 8دهستان و 226 آبادی است مطابق آخرین آمار حدود 105000 جمعیت که حدود 67 درصد روستایی و بقیه شهری میباشد

5/3 درصد جمعیت استان را دارد. نور که تاچند سال قبل سولده نامیده می شد از شهرستان مهم رستمدار و یکی از مراکز ملوک استندار و رستمدار، بخشی    میان رویان و مازندران بوده است. مراکز دیدنی آن عبارتند از :

 قلعه پولاد بلده ، بقعه متبرکه آقا شاه بالو زاهد ، بقعه متبرکه جمشید کیا سلطان، خانه نیما در بلده ، پل خشتی نور و تکیه تاکر...

شهرستان نور به لحاظ توسعه صنعتی و گردشگری شرایط ممتازی در استان پیدا کرده است. محصول غالب کشاورزی منطقه، برنج می باشد

جذابیتهای منطقه 

گستردگی شهرستان نور از ساحل تا ارتفاعات البرز میانی ، وجود تنوع آب و هوایی، رودخانه ها وآبشارهای طبیعی همـراه با آثار تاریخی و باستانی اعتبار ویژه ای به این شهرستـان بخشیده که می توانـد در زمینه برنامه ریزی سفر کاملا" مؤثر باشند.

پارک جنگلی نور : 

درکیلومتر 5 نور به محمودآباد و در شرق نور با مساحت حدود 4000 هکتار از اوایل دهه 50 شمسی مـورد بهره برداری قرار گرفته و از نظر وسعت یکی از بزرگترین پارک های خاور میانه است . انواع گونه های جنگلی مانند افرا ، ممرز ، توسکا ، انجیلی و ... در آن یافت می شود . رستوران مجهز و زیبا ، آلاچیق های متعدد چوبی پارک های بازی کودکان ، مسجد ، زمین های ورزشی از جمله امکاناتی است که آن را به یکی از تفرجگاههای مهم شمال ایران بدل کرده است . در ابتدای ورودی غربی پارک که از جاده اصلی نور محمودآباد جدا می شود ، سردر زیبای سنگی با ویژگی های معماری و پوشش چوبی ساخته شده که دیدنی است .

ساحل دریا : 

طول خط ساحلی در شهر نور حدود 23 کیلومتر می باشد که به دلیل دارا بودن ساحل ماسه ای ،کم عمق ، حرارت مطلوب ، آب با املاح پایین ، ساحل سازی مناسب ، ایجاد طرحهای مناطق شنای امن برای خانمها و آقایان وامکانات رفاهی، هر ساله در فصل تابستان مسافران بی شماری را به خود جذب می کند .

آبشار آب پری : 

برای رسیدن به آبشار آب پری باید فاصله 5 کیلومتری شهر نور تا شهر رویان را پیمود ، یک خیابان در وسط شهر کوچک رویان در حاشیه غربی پل و رودخانه به طرف جنوب از مسیر اصلی نور به نوشهر جدا می شود که پس از ساخت آسفالت 8 کیلومتری در کنار رودخانه ، کوه و دره جنگلی به آبشار آب پری می رسد ، این مسیر به نام گلندرورد و سوردار معروف است . جریان آب در شیب سنگی 60 درجه کوه منظره زیبایی را ایجاد کرده و دانه های سنگی در پایین جاده به طرف دره و وجود درختان جنگلی در سینه کش آن منظره رویایی را پدید آورده است .

شهر بلده : 

شهر بلده مرکز بخش ییلاقی و کوهستانی بلده در 145 کیلومتری شهر نور واقع شده است . مسیر اصلی دسترسی به آن به صورت آسفالته در کیلومتر 45 جاده هراز و محور ارتباطی آمل به تهران در محلی به نام هردورود بوسیله یک پل به طرف غرب از جاده هراز جدا می شود و پس از طی یک مسافت 55 کیلومتری به شهر بلده می رسد. جاده در تمام طول مسیر از آبادی های خوش آب و هوا عبور می کند و در ادامه پس از عبور از بلده و با مسافت 55 کیلومتر در محل پل زنگوله به جاده کندوان وصل می شود . این شهر از لحاظ آب وهوا، مناظر طبیعی ، چشمه ها و آبشار در فصل تابستان پذیرای گردشگران زیادی است .

یوش و زادگاه نیما یوشیج : 

یوش در فاصله 5 کیلومتری غرب بلده و در مسیری است که منتهی به جاده کندوانمی شود. علاوه بر جذابیت های طبیعی، زادگاه نیما یوشیج شاعر معروف و نوپرداز معاصردر آنجا قرار دارد و همواره مورد استقبال ادب دوستان جهان است . خانه نیما که آرامگاه وی نیز می باشد از بناهای متعلق به اواخر دوره صفویه است که با ویژگی های سنتی منطقه کوهستانی نور ساخته شده و با پلان مربع شکل دارای یک حیاط مرکزی و اتاق های متعدد در اطراف حیاط می باشد. عناصر تزئینی آن شامل آجرکاری ، گچ بری ، رنگ کاری ، خراطی ، ارسی های زیبا و آینه کاری است که آثار مهم کشور می باشد .

فیل سنگی : 

در مرکز روستای لاویج قطعه سنگ بزرگی وجود دارد که براثر عوامل و فرسایش طبیعی به شکل فیل نشسته بر زمین خودنمایی می کند که مسافران این روستای خوش آب و هوا از این منظره طبیعی و منحصر به فرد نیز دیدن می کنند . البته بعد از گذر از آب گرم لاویج با حداقل ده دقیقه پیاده روی می توانید از فیل سنگی هم دیدن نمایید.

بقعه آقاشاه بالو زاهد : 

این بقعه در 3کیلومتری شرق چمستان واقع شده است . شهر چمستان در 15 کیلومتری شرق نور قرار دارد و مسیر آسفالته آن از داخل شهر نور آغاز و پس از عبور از مسیری زیبا به چمستان رسیده وپس از طی 15 کیلومتر به شهر چمستان ختم می گردد . بقعه مذکور در ضلع شمالی و مجاور با جاده قرار دارد .

آقا شاه بالو از عرفای اواخر قرن 7 و اوایل قرن 8 هجری قمری و مرشد شیخ حسن جوری چهره اصلی نهضت سربداران خراسان در عهد حکومت مغولان است . بنای آجری با گنبدی مخروطی و تزئینات کاشیکاری بر روی مرقد آقا شیخ بالو زاهد ساخته شده که از آثار مهم تاریخی مازندران به شمار می رود .

آب گرم معدنی لاویج : 

روستای ییلاقی لاویج در25کیلومتری جنوب چمستان در میان دره های جنگلی و زیبای البرز قرار دارد . در کیلومتر 3 چمستان به نور یک مسیر زیبای آسفالته به طرف جنوب از جاده اصلی منشعب می شود که با عبور از پارک جنگلی کشپل به لاویج ختم می شود . آب های گرم لاویج به دلیل خواص بالای درمانی برای دردهای استخوان و مفاصل و بیماری های پوستی همواره گردشگران فراوانی را در تمام فصول سال به خود اختصاص داده است ، امکاناتی مناسب نیز در آن منطقه برای اقامت و استفاده از آب معدنی ایجاد شده است. جاده چمستان به لاویج از پارک کشپل می گذرد و از میان جنگل عبور می کند به همین دلیل فضای دلپذیری را برای گردشگران فراهم می سازد .

پارک جنگلی کشپل : 

در ابتدای جاده آسفالتی لاویج در محور چمستان به آمل قرار دارد ، حاشیه زیبای ساحل رودخانه لاویج رود ، وجود چشمه های پرآب با زلالی ویژه ، امکانات نسبی اقامت و پارک بازی کودکان این پارک را به تفریحگاه مردم منطقه و مسافران غیر بومی تبدیل کرده است .

قلعه پولاد بلده : 

بر روی ارتفاعات شمالی مشرف بر شهر بلده یک قلعه عظیم به چشم می خورد که از معروفترین و بزرگترین قلعه های به جای مانده در شمال ایران است . این قلعه تا اوایل دوره صفویه دایر و مسکونی بوده و مرکز یکی از مقتدرترین قدرتهای محلی آن روز ایران محسوب می شد.

بقعه سلطان احمد بلده : 

در داخل شهر بلده در دامنه کوه واقع شده و دومین بنای مرتفع شهرستان نور است گنبد آن مخروطی و مصالح آن از آجر و روکش گچ می باشد. در حد فاصل گنبد و بدنه نیز نورگیرهایی تعبیه شده و طاق نماهایی نیز اطراف آن را تزیین کرده اند . گنبد از داخل با مرکب سیاه زینت یافته و گچ بری های زیبایی نیز در آن دیده می شود و در دو قسمت آن نقش شیری را کشیده اند که ماری به دور کمر آنها حلقه زده است . کتیبه ای به خط کوفی وجود دارد که دوبار نام حضرت محمد ( ص ) و حضرت علی ( ع ) را نقش کرده اند . کتیبه چوبی روی صندوق نام شیخ احمد نوری و تاریخ 1102 هجری قمری را دارد .

 فاصله نقاط مهم و توریستی منطقه با شهر نور

ازنورتا	فاصله بر حسب کیلومتر
تهران-جاده کندوان	۲۴۰
تهران-جاده هراز	۲۲۰
ساری	۱۲۰
پارک جنگلی نور	۵
آبشار آب پری	۱۱
آبشار حرام او	۳۰
سوردار	۴۲
قلعه پولاد	۱۴۵
بلده	۱۴۵
یوش	۱۵۲
اوزکلا	۱۶۲
پیل	۱۷۲
لاویج	۴۰
آبگرم معدنی لاویج	۴۰
بقعه سلطان احمد	۱۴۵
پارک جنگلی کشپل	۱۵
سد الیمالات	۱۱

منبع:وبلاگ شهرنور

تصاویر

عکس - لاویج

عکس - نمای یکی از روستاهای لاویج

عکس - جنگل لاویج

عکس - چشم انداز زیبا از لاویج

نگاهی گذرا به وضعیت اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی دهستان لاویج

  نگاهی گذرا به وضعیت اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی دهستان لاویج

 دهستان لاویج از توابع شهرستان نور از بخش چمستان می باشد که فاصله آن تا شهرستان  نور 35    کیلومتر است. دهستان لاویج تقریباً به شکل مستطیل نامنظمی می باشد که دور تا دور آن را جنگل های سر سبز و کوه ها فرا گرفته است.

  از تاریخ این آبادی تا دوره اسلامی هیچ نشانه یا اثر مکتوبی در دست نیست اما قدمت تاریخی غیر مکتوب لاویج به دوره ساسانیان وحتی قبل از آن می رسد.  قدیمی ترین اماکن تاریخی دهستان لاویج اماکن مقبره امامزادگان و نوادگان پیامبر است که قدمت آن ها به قرن نهم و دهم هجری می رسد . امام زاده سید فخر الدین در روستای کیاکلا ، امام زاده سید محمد در روستای دیزینکلا ، امام زاده سید حسن در روستای بهبنگ و ذکریا سلطان در محلی به نام شیخ علیکلا از جمله ی این اماکن متبرکه می باشند.

  از آثار تاریخی دیگرمنطقه ، قلعه پی نساء بالای دامنه روستایی به نام دیزینکلا، سنگ واره آهکی نیم تنه مرد آویج واقع در تنگه لاویج، فیل سنگی ووجود گورهای گبری که نقطه تمرکز اصلی این گور ها در تپه های مشرف به روستای کیاکلا واقع در مکانی به نام سر خمن و دیگری بالاترین تپه های داخل مشرف به آبادی در بخش جنوبی آبادی حصلیمه است نام برد.  بر اساس آثار بدست آمده در سال 84، این دهستان دارای 777 خانوار و1 323 نفر جمعیت می باشد که 70 درصداز جمعیت در سن جوانی بین 20 تا 30 سالگی قرار دارند. روستای کیاکلا با 340 خانوار و 1326 نفر پرجمعیت ترین روستا و بعد از آن روستای رئیس کلا با 159 خانوار و 724نفر جمعیت در مرتبه دوم قرار دارد.

  لاویج دارای 15 روستا است که 12 روستای آن دارای سکنه و 3 روستای آن خالی از سکنه می باشد. .روستا های دارای سکنه عبارتند از : 1- کیاکلا ، 2- ملاکلا، 3- ملا محله، 4- خطیب کلا، 5- سادات محله ، 6- رئیس کلا، 7 - کرچی، 8- بهبنگ، 9- دیزینکلا، 10- لاویج تنگه، 11- آغوز کتی ،  12- خورتاب رودبار.

  شرایط طبیعی مناسب و کمبود زمین های هموار و کوهستانی بودن منطقه و وجود مراتع طبیعی سبب شده است که عمده ترین بخش فعالیت اقتصادی در دهستان مبتنی بر دامداری باشد. زمین های کشاورزی به علت توپوگرافی ناهمواری کمتر زیر کشت رفته و اغلب برای چرای دام استفاده می شود. همچنین رویش گیاهان و شکوفه های وحشی در بهار و تابستان این منطقه را برای پرورش زنبور عسل مساعد ساخته به طوری که عسل لاویج ، سوغات اصلی این دیار به شمار می رود.

  با توجه به بررسی های به عمل آمده، ساخت خانواده در دهستان از نوع زن و شوهری یا هسته ای می باشد و خانواده گسترده در آن کمتر دیده می شود. روابط پدر و مادر اگر چه به نظام پدر سالارانه نزدیک است با  این حال مرد به عنوان مدیری اقتصادی و زن به عنوان مدیر داخلی در راهبرد خانواده همکاری دارند، اساس ازداج بیشتر بر تک همسری و ازدواج به دو صورت درون گروهی و برون گروهی دیده می شود. از نظر سطح سواد، تعداد افراد باسواد، 2259 نفر است که 1157 نفر آن مرد و 1102 نفر آن ها زن می باشد. جمعیت دهستان لاویج، مسلمان معتقد به شیعه اثنی عشری می باشد،( بیشترین عامل گسترش اسلام و

 مذهب شیعه، روی آوردن و نیازمند شدن سادات علوی به این منطقه است).

  گویش اهالی به زبان فارسی یا لهجه مازنی است که به مرور زمان تغییراتی در آن ایجاد شده، این دهستان دارای 9 مسجد ، 7 مدرسه ابتدایی، 2 دبیرستان دخترانه و پسرانه، 2 مدرسه راهنمایی پسرانه و دخترانه، 4 خانه بهداشت، 6 نانوایی، 6 حمام و مخابرات، شرکت نفت، خانه بهداشت، کتابخانه و سالن ورزشی یک منظوره است.

منبع : توکلی , رحیمه , بررسی وضعیت جمعیتی، اقتصادی اجتماعی، فرهنگی و بهداشتی دهستان لاویج ،  دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده علوم اجتماعی، پایان نامه جهت اخذ مدرک کارشناسی مددکاری اجتماعی، سال 1385

منبع: وبلاگ لاویج

نمونه هایی از جشن ها و اعیاد در منطقه لاویج : آداب و رسوم محلی

  نمونه هایی از جشن ها و اعیاد در منطقه لاویج : آداب و رسوم محلی

   مراسم گهواره بستن کودک : از آنجایی که رسم و رسومات عروسی همه جایی است از تکرار آن خود داری می کنم وبه رسم گهواره بستن (گاهره ونی)می پردازم.بعد از تولد فرزند ،مادر عروس برای کودک لباس ،کمد ،اسباب بازی وتمام وسایل لازم برای پوشش و زندگی از بدو تولد تا 7سالگی را محیا می کند و به دختر ودامادش هدیه می کند به همراه یک گهواره که در روز سوم تولد فرزند همه خویشاوندان وآشنایان جمع می شوندو کودک را در گهواره می بندند و روی گهواره گردو می شکنند تا کودک درد دندان نگیرد و برای کودک دعا می کنند تا از زلزله ، رعد و برق ،طوفان و سرو صدای پدر و مادر نهراسد ودر آخر اقوام و بستگان پول ،طلا وهدایایی به کودک میدهند . در شب پنجم تولد نیز پدر و ماد عروس به همه اقام وبستگان  ولیمه می دهند .

   چهارشنبه سوری : در چهار شنبه هفته آخر سال که مراسم چهار شنبه سوری (به زبان مازندرانی پدرام سروش) برگذار می شود زنان روستا همگی جمع می شند وصبح دوز چهار شنبه آشی درست می کنند که در آن از هفت نوع ترشی از جمله آب انار ،آب ازگیل ،آب آلوچه ،گوجه سبز،سرکه ،آب نارنج وآب لیمو استفاده می کنند و به آن آش هفت ترشی می گویند و هم خودشان می خورند و هم بین اهالی روستا پخش می کنند . هنگام غروب هم جشن می گیرند و برای خود و خانواده ها یشان آرزوی خوشبختی می کنند و از روی آتش می پرند .

  *جشن دیگر جشن تیرماه سیزده شو است که  مخصوص مازندرانی ها می باشد ودر اواسط آبان ماه بر گزار می شود. در این شب کو دکان و نوجانان به خانه های اهالی رفته  ودست مال پرت می کنند و خوراکی دریافت می کنند و برای دختر و پسر هایی که تاه عقد کردند مادر داماد برای عروسش لباس ،کفش، روسری ،هنا ، قندو لوازم دیگررا تهیه کرده و برایش می فرستد و در عوض مادر عروس نیزنان محلی ،آب دندان ،تخم مرغ پخته رنگ شده،شیرینی ومیوه به خانه داماد می فرستدو مادر داماد آنها را بین خویشاوندان وآشنایان پخش می کنند.

  *آیین سنتی 26عید ماه طبری هر سال در تاریخ 26تیر ماه شمسی که در بیشتر روستاهای مازندران از جمله لاویج برگزار می شود .به باور قدیمی در این روز فریدون پادشاه پیشدادی ،ضحاک ستمگر رادر دماوند به زنجیر می کشد ومردم لاویج در این روز کشتی لوچو بر گزار می کنند و به مصاف هم می روند و هر سال یک نفر از اهالی به همه شرکت کنندگان در مساقه ولیمه می دهند ودر آخر به برندگان جوایزی اهدا می شود.

   آداب ماه رمضان : ماه رمضان به ماه مبارک نام برده می‌شود چون ماه تهذیب نفس و اخلاق است و همه سعی دارند که با ادای فرایض دینی و برپایی نماز جماعت از ثواب این ماه بیشتر بهره مند شوند. در این ماه صله رحم را به جای آورده و به فقرا و محرومان و آشنایان افطاری می‌‌دهند.در شب‌های قدر و احیا که شب نزول قرآن است. درروضه خوانی کشته شدن علی شرکت کرده به سوگواری می‌‌پردازند زنان و مردان شب‌های قدر را احیا نگه می‌‌دارند تا صبح بیدار می‌‌مانند دعا می‌‌خوانند و قران، بر سر می‌‌گذارندودر این روزها نیز نذورات خود را بین مردم پخش می کنند .

   دندان سری : یکی از مراسم دوران کودکی مراسم دندان سری است که هم‌زمان با ظاهر شدن اولین دندان‌های طفل برگزار می‌شود. در این مراسم مادر کودک شیر برنج یا آشی که انواع حبوبات در آن وجود داشته باشد می‌‌پزند و کاسه‌ای از اش را به خانه فامیل‌ها و دوستان می‌‌دهد معمولا" رسم است که افراد هنگام پس دادن کاسه، هدیه‌ای مانند جوراب، روسری یا پول در آن می‌‌گذارند.

- قابلیت های طبیعی لاویج در بخش توریسم

مقاله - قابلیت های طبیعی لاویج در بخش توریسم

1-   قابلیت های طبیعی لاویج در بخش توریسم

       فضای یک محیط طبیعی، مهم ترین منظره برای همه اکوتوریست ها می باشد و فعالیتهای ترجیحیشان قدم زدن و پیاده روی هستند. ویژگی های دیگری که یک اکوتوریست را از دیگران، متمایز می سازد، تمایلشان برای مکان های بدون ازدحام، سرزمین مسکون و رام نشده، یادگیری درباره محیط و فرهنگ طبیعی می باشند(Shriver,2005: 33). این گروه از قابلیت ها به اندازه کافی در منطقه مورد مطالعه وجود دارند. مهم ترین این قابلیت ها عبارتند از:

جنگل : مهمترین انگیزه ای که امروزه جهانگردان را به دیدار از جاذبه های طبیعی تشویق و ترغیب می کند حس کنجکاوی توریست های کاوشگر در شناخت و مطالعه گونه های گیاهی و جانوری نایاب و ذخایر طبیعی است که موجب افزایش و قدردانی عمیق تر آنان از طبیعت می شود که در نهایت حس حفاظت و حراست از محیط های طبیعی را در آنان برانگیخته و تقویت می کند( سازمان حفاظت محیط زیست، 1377).

     جنگل های شهرستان نور14% از جنگل های استان مازندران را با مساحتی بالغ بر 92534 هکتار و با گونه های غالب جنگلی راش، بلوط، افرا، توسکا، انجیلی و لرگ را به خود اختصاص داده است. در بخش مرتع نیز این شهرستان با 23% از کل مراتع استان مساحتی بالغ بر 211655 هکتار را به خود اختصاص داده است( اداره منابع طبیعی استان مازندران، منابع اینترنتی) و در این میان دهستان لاویج12/8 درصد جنگل های نور را با مساحت 66/7515 هکتار و 5/0 درصد مراتع نور را به خود اختصاص داده است و نکته جالب این که بیش از 80% درصد منطقه لاویج را عرصه های جنگلی تشکیل می دهند( سازمان جهاد کشاورزی استان مازندران، 1381).

         منطقه مورد مطالعه در زمینه قابلیت های گردشگری در این عرصه از توان بسیار بالایی برخوردار است. در مطالعات میدانی توسط نگارنده 19 مورد از استراحتگاههای جنگلی که بیش از همه مورد استفاده گردشگران قرار می گیرند و از زیبایی خاصی برخورداراند مورد شناسایی قرار گرفت. از معروفترین این نقاط می توان به استراحتگاههای جنگلی اَسیونک[1]، نومه[2]، چلیک بِن[3]، بهار سرا ، ایتلبن[4]، کنسکبن[5]، اَلاش[6] و ....اشاره کرد.

     بدون تردید ، ارزش های تفریحی و توریستی جنگل ها امر روشنی است که نیاز به برهان ندارد، ولی جنگل های لاویج با وجود امکانات شگرف و کم نظیر، از نظر بهره برداری های توریستی و تفریحی بسیار ضعیف و منحصر به پارک های جنگلی حواشی جاده ها و بیشه زار ها می باشد. نبود تجهیزات، خدمات و مدیریت، نبود دسترسیهای مناسب، مهمترین عوامل عدم بهره برداری های تفریحی و توریستی از جنگل های منطقه است.

  آبگرم معدنی لاویج : پیچیدگی شرایط زندگی در دوران کنونی که موجب بروز انواع ناتوانی های جسمی و روحی در نیروی کار جامعه شده، دستیابی به راهکارهای مناسب برای رفع این تنگناها با کمترین هزینه را در دستور کار برنامه ریزان امور اجتماعی قرار داده است. یک راه حل مطلوب برای برخورد با این مشکلات روزافزون، توسعه جهانگردی سلامتی  [7] است. جهانگردی سلامتی، بویژه در مناطق دارای ویژگی های طبیعی شاخص، امکان توسعه دارد. تجربه نشان داده است که مناطق دارای چشمه های آب معدنی و آبهای گرم، مناسبترین فضا را برای توسعه جهانگردی سلامتی فراهم می سازد(ضرغام، 1383: 71-72).          

        منطقه مورد مطالعه ، دارای 5 آبگرم به نام های آبگرم لاویج ، شفا، بی بنو[8]، ایران زمین و فیل سنگی می باشد که همگی آنها در فاصله نزدیک به هم در سمت شرق لاویج قرار گرفته اند. در طراحی ساختار این مناطق برای هر سن و سلیقه ای از فواید درمانی آبهای معدنی تا احساس سکوت دره های خوش آب و هوا و انواع سرگرمی ها، چیزی برای استفاده یافت می شود در واقع، محیط مصفا و طبیعی اطراف این گونه چشمه ها مکان مناسبی برای گذران اوقات فراغت ، تسکین بحران های روحی و پریشانی های روانی به شمار می رود.  ایجاد تاسیسات زیربنایی لازم، تامین امنیت اجتماعی و حفاظت از محیط زیست که در بسیاری موارد نیازمند تصویب قوانین و مقررات صریح و روشن نظارتی و کنترلی در هر یک از این زمینه ها است، بهره وری بهینه از این مناطق را میسر می سازد. این همه با طراحی مسیرهای پیاده روی، ایجاد فضاهای عاری از ترافیک و آلودگی هوا، علاوه بر رژیم غذایی سالم و انرژی بخش، فعالیت پزشکان متخصص و تاسیسات اقامتی دارای خدمات مطلوب، به این گونه مناطق جلوه ای بهشت گونه می بخشد( ضرغام،1383: 74 ). قرار گرفتن آبگرم معدنی، یکی از قابلیت های گردشگری دهستان مورد مطالعه می باشد.

---

[1] - Asionak                                                                                           

[2] - numeh

[3] - Chelik e ben

[4] - Iteleben

[5] - Keneskeben

[6] - Alash

[7] - Health tourism

[8] - Bibenoo

 بخشی از مقاله وحید کیانی با عنوان

ارزیابی قابلیت های گردشگری روستایی

نقش فرهنگ در توسعه گردشگری روستایی.

مقاله - نقش فرهنگ در توسعه گردشگری روستایی

عامل فرهنگ و نقش آن در توسعه گردشگری روستایی

    گردشگری از پدیده های مهم اوائل قرن بیستم است، به عنوان یکی از منابع مهم اقتصادی و عاملی موثر در توسعه فرهنگی ، اجتماعی و اقتصادی جوامع انسانی محسوب می گردد. گردشگری روستایی گرایشی نوین در گردشگری می باشد. امروزه گردشگری روستایی به عنوان یک راهبرد می تواند با برنامه ریزی اصولی و شناسایی مزیت ها و محدودیت های گردشگری روستایی، نقش موثری در توسعه و تنوع بخشی به اقتصاد منطقه بر عهده داشته باشد. اما انچه در کشور ما به عنوان پتانسل و محدودیت ها مورد مطالعه قرار می گیرد یا گرفته است صرفاً به عامل فیزیکی و چشم اندازهای طبیعی پرداخته و کمتر به نقش و عامل فرهنگ چه در سطح مردم منطقه و چه از طرف گردشگران پرداخته اند. در این مقاله کوشش می شود تا نشان داده شود که چگونه عامل فرهنگ بالای یک روستا به عنوان یک محرک قوی در توسعه گردشگری عمل خواهد کرد و بر عکس آن نیز صادق است یعنی اگر منطقه ای همه پتانسیل های یک منطقه نمونه گردشگری را داشته باشد ولی از عامل فرهنگ تهی باشد چگونه روند توسعه  در انجا کند شده و حتی بعضی مواقع نتایج منفی هم می دهد.

  بارها و بارها شنیده‌ایم که امروزه گردشگری به یک صنعت تبدیل شده است و بسیاری از کشورهای دنیا سال‌ها است که روی این مسئله سرمایه‌گذاری می‌کنند. درست است که جذب گردشگر و تبلیغات؛ نقش زیادی در این زمینه دارد اما باید این مسئله را نیز از یاد نبریم که با ورود گردشگر و تبلیغات نمی‌توان به سودآور بودن این رشته اکتفا کرد زیرا آنچه درنهایت اهمیت دارد پایداربودن این روند است. با آنکه رسانه‌ها به ابزار قدرتمندی برای معرفی جاذبه‌ها تبدیل شده‌اند اما همچنان تبلیغات فردی و جهانگردانی که از یک منطقه بازدید کرده‌اند، یکی از روش‌های تاثیرگذار در ایجاد علاقه افراد دیگر برای دیدن منطقه است. تنها توشه‌ای که یک گردشگر از سفر به یک منطقه همواره با خود همراه دارد، خاطره است و اگر این خاطرات برای او خوشایند باشند، اطرافیانش را برای سفر ترغیب می‌کند. به همین دلیل یکی از ضرورت‌های گردشگری، آموزش بخش‌های مرتبط با گردشگران است تا بتوانند با رفتاری اصولی و منسجم خاطره زیبایی را در ذهن مسافران ایجاد کنند. بااین‌حال بنظر می‌رسد، بسیاری از کسانی که در ارتباط مستقیم با گردشگران هستند آموزش‌های درستی ندیده‌اند زیرا مراکزی که برای این کار وجود داشته باشد، آنچنان کم و فاقد تاثیرگذاری لازم هستند که به نوعی می‌توان گفت که مرکزی استاندارد و واحد وجود ندارد

   جان سخن این است که اگر گردشگری روستایی به نحوی مناسب و برنامه ریزی شده و منطبق با معیار های انسانی و فرهنگی مدیریت گردد می تواند محرکی در فرایند توسعه یافتگی و حصول به پایداری توسعه در نواحی روستایی و نیز پایداری جوامع محلی در کلیه زیر شاخه های اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی و همچنین خود فعالیت گردشگری باشد. ﮔﺮدﺷﮕﺮی پیش از آﻧﻜﻪ ﻳﻚ ﺻﻨﻌﺖ وﻓﻌﺎﻟﻴﺖ اﻗﺘـﺼﺎدی ﺑﺎﺷـﺪ،ﭘﺪﻳﺪه ای ﻓﺮﻫﻨﮕـﻲ ‫اﺳﺖ و ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﻲ در اﻳﺠﺎد ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ اﻳﻔﺎ ﻣﻲﻛﻴﺪ.ﻓﺮﻫﻨﮓ ﮔﺮدﺷﮕﺮ وﻣﻴﺰﺑﺎن در ﻣﺤﻴﻄـﻲ ﺑـﻪ ﻧـﺎم ﻣﻘـﺼﺪ ‫ﺑﻄﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ وﺑﻼواﺳﻄﻪ ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد.ﺑﻬﺮه ﺑﺮداری ﺻﺤﻴﺢ از اﻳﻦﺗﻌﺎﻣﻞ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ توسعه اقتصادی برای ساکنین و همچنین موجب جذب بیشتر گردشگران به عنوان محلی امن برای گذران اوقات فراقت عمل خواهد کرد . در ضمن به جای هزینه های سنگین تبلیغاتی در صدا و سیما ، اینترنت و نصب پارچه و بنر در مکان های مختلف می توان از ارزان ترین شیوه تبلیغات که توسط خود گردشگران صورت می گیرد بهره گرفت اما نکته ای که دغدغه من را برای نگارش این سطور در پی داشته است در همین نکته مهم نهفته است. بنابراین ، نکاتی که در ادامه مقاله مطرح خواهد شد بخشی از حقایقی است که لازم می دانم در اینجا مطرح کنم تا شاید تلنگری بر مسئولین و مردم منطقه لاویج باشد .

  از ابتدای ایجاد وبلاگ لاویج هدفم جز انتشار مطالبی در زمینه تاریخ ، فرهنگ ، جغرافیا ، و تصاویری از طبیعت واقعاً بکر و زیبای این خطه نبوده است و این در حالی بود که از همان سال ها نیز در جریان مشکلات زیر ساختی، کمبود امکانات و مشکلات فرهنگی منطقه بوده ام و در نشست های خصوصی با دوستان و اشنایان همیشه از مهم ترین محورهای بحث من بوده است این را کسانی که با من برخورد داشته اند می توانند به خوبی تایید کنند. اما چند ماهی است که پیام هایی توسط بازدید کنندگان سایت به کامنت وبلاگ فرستاده می شود که زیبنده مردم منطقه نیست. خوشبختانه یا متاسفانه بنده بعد از تایید مطالب به انتشار انها اقدام می کنم . و همین امر مرا بر آن داشت تا با انتشار این مطالب در وبلاگ به کسانی که هنوز هم نیم نگاهی به لاویج و محیط آن دارند و در جهت رشد و توسعه منطقه تلاش می کنند فعالیت های خود را به این زمینه ها نیز معطوف دارند.

  روحیات و رفتارهای مردم منطقه لاویج از نظر مهمان نوازی و روابط گرم و صمیمانه در نوع خود کم نظیر است . شاید عده ای بگویند که چون خودم اهل لاویج هستم باید اینگونه از انجا تعریف کنم ولی شاهد مدعای من گردشگرانی هستند که مدت بیشتری در منطقه اقامت دارند و یا دارای خانه و ویلا هستند. چرا که از معدود مناطقی است که اهالی با صفای آن بسیار زودتر از انچه که فکرش را هم بکنید با مهمانان و گردشگران صمیمی می شوند که معمولا با توجه به فرهنگ محافظه کاری که در روستا ها حاکم است این اتفاق در هر منطقه روستایی اتفاق نمی افتد و  همچنین از هیچ چیز برای امنیت و راحتی مهمان خود دریغ نمی کنند. اما متاسفانه عده اندکی از مردم که واقعاً در حد بسیار کمی هم هستند موجبات ازار و اذیت گردشگران می شوند و  به اعتبار و ابرو مردم منطقه لطمعه سنگین و جبران ناپذیری می زنند.

 و همین امر باعث می شود تا برخی از گردشگرانی هم که در منطقه مورد بی مهری و بی احترامی عده ای انگشت شمار از مردم منطقه مواجه می شوند از فضای مجازی اینترنت استفاده کرده و تجربه های خود از مدت اقامت خود در منطقه را خودشان منتشر می کنند. از همین جا به کسانی که دغدغه خاک لاویج ، فرهنگ لاویج ، تاریخ لاویج و در نهایت رشد و توسعه گردشگری لاویج را دارند گوشزد می کنم که حرکت خاصی برای فرهنگ سازی مردم منطقه در نحوه برخورد با مهممانان و گردشگران انجام دهید که فردا دیر است. زیرا هر کدام از این گردشگران که در منطقه تجربه منفی داشته باشند به عنوان ضد تبلیغ عمل کرده و در نهایت موجب ضرر و خسران منطقه خواهد شد. امروز فردی در سایتی مطالبی خلاف روحیات و فرهنگ مردم منطقه درج می کند و اگر به فکر چاره ای برای آن نباشیم فردا صدها و هزاران سایت و وبلاگ به انتشار این گونه مطالب اقدام می کنند. روی سخنم فقط و فقط با کسانی است که دغدغه منطقه لاویج را دارند اعم از فرهنگیان یا کسانی که خود را متعصب به منطقه و تاریخ آن می دانند.  تا به حال چند سمینار و همایش در سطح منطقه برای ترویج فرهنگ گردشگری ارائه شده است تا به حال چند کتاب برای رشد و اعتلای فرهنگ بومی منطقه انتشار یافته است تا به حال چه کسی به انتشار کتابچه هایی در سطح مدارس در زمینه فرهنگ توریسم در منطقه لاویج اقدام کرده است و......

کارهایی که می تواند در این زمینه صورت گیرد : 1- برگزاری همایش در زمینه توریسم روستایی و دعوت از صاحبنظران و اندیشمندان این رشته 2- برگزاری سمینارهای متعدد در زمینه راهکارهای تقویت فرهنگ توریسم 3- انتشار کتاب و کتابچه در سطح منطقه در زمینه ارتباط بین فرهنگ توریسم و توسعه آن 4- نصب تابلوها ، پارچه ها و بنر هایی در زمینه منشور اخلاقی ساکنین و گردشگران 5- ایجاد نشست هایی بین مسئولین ، نیروی انتظامی و معتمدین محلی برای ارائه راهکارهای توسعه اخلاق گردشگری و6- اموزش نحوه رفتار صحیح با گردشگران به متصدیان هتل ها ، سوئیت ها ، رستوران ها و دیگر اماکن توریستی .....

از دانشجویان، فرهنگیان ، جوانان دوستدار لاویج و همچنین قشر های مرفه و کسانی که از رشد توریسم در منطقه بیشتر از همه منتفع می شوند و همچنین NGO هایی که در سطح منطقه فعالیت دارند عاجزانه خواهش می کنم پیگیری این امور را در راس کارهایی خود قرار دهند.

  و در نهایت ،گردشگری روستایی می تواند سهمی در متنوع سازی اقتصادی و توسعه پایدار داشته باشد و با ایجاد اشتغال و درآمد موجب توسعه مناطق توسعه نیافته گردد و اگر چه مشاغل مربوط به این صنعت خیلی تخصصی و پر درآمد نیستند، منافع بسیاری را نصیب روستاییان می کند. گردشگران برای اقامت، خرید کالاهای محلی و خدمات پول پرداخت می کنند. این پولها در فعالیتهای محلی جریان می یابد و موجب تحرک روستاییان در برآوردن نیازهای بازدیدکنندگان می شود. گردشگری روستایی با ایجاد اشتغال، افزایش سطوح درآمد، متنوع سازی فعالیتهای اقتصادی، افزایش سطح آگاهیهای اجتماعی و ایجاد روابط اجتماعی گسترده بین جامعه میزبان و میهمان به حفاظت از میراث فرهنگی و محیط زیست طبیعی کمک کرده و با جلوگیری از مهاجرت بی رویه و بهینه سازی بهره برداری از زمین به توسعه روستایی پایدارکمک می کند. بنابر این از این فرصت پیش امده باید نهایت استفاده را برد

                                                       با ارزوی منطقه ای زیباتر و آبادتر

 منبع:وبلاگ لاویج

لاویج روستای نمونه گردشگری؟ ! آری یا خیر

لاویج روستای نمونه گردشگری؟ ! آری یا خیر

روستای نمونه گردشگری به محدوده جغرافیایی اطلاق می شود که در آن، یک یا چند جاذبه یا مجموعه ای از جاذبه های تاریخی، طبیعی و فرهنگی وجود دارد که این امر انگیزه ای برای سفر و اقامت گردشگران خواهد بود. با توجه به وجود آثار تاریخی و جاذبه های طبیعی در نقاط مختلف دهستان لاویج، می توان در این حوزه با انجام اقدام هایی شایسته، به موفقیت های بزرگی دست یافت، اما لازمه تحقق این امر ایجاد زیرساخت ها و حفظ این آثار است. دهستان «لاویج» از توابع شهرستان نور  اگر چه به عنوان یکی از روستاهای هدف گردشگری در سال های اخیر مطرح شده است، اما با توجه به ایجاد نشدن زیرساخت های لازم ، انتخاب و معرفی آن به عنوان یک «هدف گردشگری» به اقتصاد این منطقه و ساکنان بومی آن کمک چندانی نکرده است.

آنچه که به عنوان پایه و مبنای رشد و توسعه توریسم روستایی جذابیت هایی را برای گردشگران و سرمایه گذاران این بخش به وجود می آورد شامل زیرساخت های ابتدایی مانند راه ارتباطی مطمئن ، تامین آب شرب سالم ، دسترسی به برق و گازرسانی می باشد. دهستان لاویج علی رغم اینکه زمان زیادی از ظهور و مطرح شدن آن به عنوان منطقه نمونه گردشگری می گذرد در هر چهار مورد ذکر شده در بالا دچار مشکلات عدیده ای است. مشکلاتی که مردم و اهالی منطقه را سردرگم و کلافه کرده است تا چه رسد به توریسم و گردشگر. بنابراین جا دارد تا مسئولان امر توجه اساسی به مقوله زیر ساخت تورسیم در این منطقه زیبا و بکر داشته باشند و در این راستا گام های اساسی عملی برداشته شود نه در قالب طرح و پیشنهاد که در طول این مدت کم نبوده و هیچ نفعی برای منطقه و مردم ان نداشته است. این عوامل گفته شده در بالا جزء بدیهی  ترین و پیش پا افتاده ترین زیرساخت های توسعه گردشگری روستایی هستند در حالی که بحث های مربوط به IT و مخابرات و ارتباط های الکترونیکی امروز مطرح می شود. در هر حال به نظر می رسد آنچه در مورد منطقه لاویج در زمینه منطقه نمونه گردشگری مطرح شده است بیشتر به شوخی شبیه باشد چرا که این منطقه حتی نیاز های اولیه و ابتدایی یک روستا را هم ندارد.

 اما تقویت گردشگری روستایی با توجه به موقعیت منحصر به فرد دهستان لاویج امری ضروری است.
ولی لازمه آن تقویت زیرساخت هایی همچون راه ارتباطی با امنیت بالا ، آب سالم و بهداشتی و گازرسانی و ... می باشد . زیر ساخت هایی که عملاً باید در منطقه وجود داشته باشد نه در روی کاغذ و یا در قالب بخشنامه و مصوبه. به امید روزی که این منطقه به رشد و شکوفایی واقعی خود دست یابد.

در ادامه علاوه بر مشکلات زیر ساختی فوق برخی از مشکلات و تنگناهای منطقه و راهکارهای برون رفت از آن ذکر خواهد شد.

کمبود امکانات، گردشگران را فراری می دهد

  این مشکل در راستای همان توضیحات بالا قابل ارزیابی است که شامل آب و برق و گاز و امکانات رفاهی می شود و همچنین نقش اقامتگاه ها و سرویس های بهداشتی را نیز باید به آن افزود. در این زمینه ها در چند سال اخیر رشد قابل ملاحظه ای صورت گرفته است ولی با شرایط مطلوب فاصله دارد.

گردشگری روستایی منبع مهم درآمدی روستاییان

گردشگری روستایی، گزینه ای برای چند بعدی کردن اقتصاد روستاهاست، اما آن چه در موفقیت طرح های گردشگری روستایی اهمیت به سزایی دارد، همکاری وسیع و نزدیک جامعه روستایی و مسئولان محلی و منطقه ای است. توانایی جامعه در جذب گردشگر، توانایی ما در ترغیب گردشگران به اقامت طولانی تر و دیدار دوباره از محل، تبلیغات مثبت و توانایی تورگردانان در معرفی منطقه و ایجاد شبکه اطلاع رسانی شامل نشانه گذاری راه های منطقه، تهیه نقشه ها و بروشورهای مناسب از راه ها و نقاط با اهمیت و اقدام های دیگری که باعث شود تا گردشگران به راحتی مسیر خود را پیدا کنند، از عوامل کلیدی موفقیت در این زمینه به شمار می رود.

راهکارهایی برای توسعه گردشگری روستایی

احداث اقامتگاه هایی با ویژگی های بومی و سنتی و مرمت آثار و ابنیه تاریخی و استفاده از آن ها به عنوان اماکن پذیرایی و استراحتی، تهیه و عرضه خوراک های محلی و سنتی، برقراری ارتباط مثبت بین فعالیت های گردشگری و جذب مشارکت مردم و نهادهای غیردولتی از جمله شوراهای اسلامی و دهیاری ها برای سرمایه گذاری در بخش گردشگری روستایی می تواند در این عرصه بسیار مؤثر باشد. نبود زیرساخت ها به ویژه نبود راه های استاندارد و به تبع آن مشکلات رفت و آمد، نبود امکانات رفاهی در روستاها، را می توان از مهم ترین موانع رونق بخش گردشگری روستایی عنوان کرد ایجاد موزه های مردم شناسی و هنرهای سنتی، ایجاد بازارچه های سنتی برای فروش کالاهای سنتی و گیاهان دارویی و برگزاری جشنواره هایی برای گیاهان دارویی و غذاهای محلی را از جمله پیشنهادهایی برای رونق هر چه بیشتر گردشگری می باشند.

مرهمی بر درد بیکاری جوانان منطقه

توسعه صنعت گردشگری که اقتصاددانان آن را سومین پدیده اقتصادی پویا و رو به رشد پس از صنعت نفت و خودروسازی می دانند، به عنوان نیاز اساسی مطرح است و بررسی موانع توسعه این صنعت در مناطق مختلف ضرورت دارد. در هر روستای هدف گردشگری، ویژگی ها و شاخص های طبیعی، محیطی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و زیربنایی خاصی وجود دارد که فعالیت های گردشگری از این ویژگی ها تأثیر می پذیرد. توسعه صنعت گردشگری نه تنها باعث افزایش درآمد اهالی مناطق هدف گردشگری می شود، بلکه فرصت های شغلی زیادی را به وجود می آورد و رشد اقتصادی را موجب می شود. با توجه به این که یکی از دغدغه های مسئولان معضل بیکاری است، از طریق سرمایه گذاری در این بخش می توان از حجم این دغدغه ها کاست؛ چون گردشگری به طور مستقیم و غیرمستقیم، اشتغال زایی بالایی دارد که بخش عمده ای از آن هم در زمره مشاغل پایدار است.

تدابیری برای توسعه گردشگری در «لاویج»

  یکی از بهترین روش ها برای رشد و توسعه گردشگری در دهستان لاویج ایجاد یک تعاونی گردشگری در سطح روستا و مشارکت مردم محل در آن  می باشد . این کار می تواند انگیزه و فعالیت اهالی منطقه را در هر چه بهتر کردن روستا برای ورود گردشگران به دنبال داشته باشد.

بخش خصوصی وارد شود

اما مهم ترین و اساسی ترین بخش در زمینه کیفیت گردشگری در سطح منطقه عدم ورود بخش خصوصی می باشد در این زمینه باید نهاد های دولتی مرتبط با گردشگری و مسئولان امر زمینه را برای ورود سرمایه گذاران فراهم سازند کاری که در منطقه خلاء اساسی در این زمینه مشاهده می شود.

 در نهایت می توان گفت در زمینه قابلیت های طبیعی و محیطی دهستان لاویج از مناطق نمونه و منحصر به فرد می باشد ولی در مورد هر آنچه که به انسان و فعالیت های او مربوط می شود دچار کمبود های اساسی است. بنابراین جز با برنامه ریزی و همت و تلاش مردم و مسئولان منطقه نمی توان انتظار شکوفایی و بارور شدن پتانسیل های گردشگری منطقه را داشت.

منبع: وبلاگ لاویج